Introductie
Symptomen van depressie en klinische depressie komen vaak voor bij patiënten met kanker. Bij patiënten met hoofd-hals-kanker heeft 20% last van symptomen van depressie, bij 15% is er sprake van een klinische depressie (Krebber et al., 2014). Eer-dere studies hebben een negatieve associatie gevonden tussen (symptomen van) depressie en overleving bij patiënten met kanker. Meer onderzoek is echter nodig naar deze associatie bij hoofd-halskanker patiënten en de verschillende factoren die hierbij een rol spelen. De vraagstelling van dit onderzoek is dan ook gebaseerd op de rationale dat inzicht in het beloop van depressie zoals gemeten met zowel de HADS als een diagnostische interview bij hoofd-halskanker patiënten beperkt is; dat meer inzicht nodig is in factoren die samenhangen met depressie en het beloop van depressie; en dat depressie samenhangt met overleving bij deze patiënten.
Doel studie
Het doel is om: inzicht te krijgen in het beloop van depressie bij hoofd-halskanker patiënten voorafgaand tot 2 jaar na behandeling; te onderzoeken welke persoonlijke, klinische, en kwaliteit van leven aspecten hiermee samenhan-gen; inzicht te krijgen in de associatie tussen depressie en overleving; en te onderzoeken of er een directe associatie is tussen depressie en survival of dat deze associatie wordt gemedieerd door andere factoren. Deze studie maakt gebruik van data van de NET-QUBIC studie, een landelijke multicenter cohort studie bij hoofd-halskanker patiënten. Meer informatie over NET-QUBIC is terug te vinden in deze jaarindex en op www.kubusproject.nl.
Vraagstelling/ hypotheses
De hypothese is dat verschillende sociaal-demografische (bijv. geslacht, leeftijd, huwelijkse staat) en klinische factoren (bijv. tumor stadium, sub-locatie en HPV status), kwaliteit van leven en disregulatie van de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as) samenhangen met het beloop van depressie. Daarnaast is de verwachting dat depressie samen-hangt met overleving, en dat deze associatie wordt gemodereerd door persoonlijke kenmerken, klinische kenmerken en hoofd-halskankerspecifieke kwaliteit van leven, en wordt gemedieerd door leefstijl en ontstekingsfactoren.
(Klinische) relevantie
Dit project draagt bij aan het beter voorspellen van het beloop van depressie, de ontwikkeling van predictieve modellen en het verbeteren van de besluitvorming omtrent de behandeling van depressie. Inzicht in de samenhang tussen biobehavioral pathways en tumor progressie zal daarnaast bijdragen aan het verbeteren van op maat gemaakte zorg voor hoofd-halskankerpatiënten.
Translatie/ implementatie
Publicaties
van Beek FE, Jansen F, Mak L, Lissenberg-Witte BI, Buter J, Vergeer MR, Voortman J, Cuijpers P, Leemans CR, Verdonck-de Leeuw IM. The course of symptoms of anxiety and depression from time of diagnosis up to 2 years follow-up in head and neck cancer patients treated with primary (chemo)radiation. Oral Oncol. 2020 Mar;102:104576. - publicatie openen
van Beek FE, Jansen F, Baatenburg de Jong RJ, Langendijk JA, Leemans CR, Smit JH, Takes RP, Terhaard CHJ, Custers JAE, Prins JB, Lissenberg-Witte BI, Verdonck-de Leeuw IM. Psychological Problems among Head and Neck Cancer Patients in Relation to Utilization of Healthcare and Informal Care and Costs in the First Two Years after Diagnosis. Curr Oncol. 2022 Apr 30;29(5):3200-3214. - publicatie openen
Jansen F, Verdonck-de Leeuw IM, Cuijpers P, Leemans CR, Waterboer T, Pawlita M, Penfold C, Thomas SJ, Waylen A, Ness AR. Depressive symptoms in relation to overall survival in people with head and neck cancer: A longitudinal cohort study. Psychooncology. 2018 Sep;27(9):2245-2256. - publicatie openen
Jansen F, Brakenhoff RH, Baatenburg de Jong RJ, Langendijk JA, Leemans CR, Takes RP, Terhaard CHJ, Smit JH, Verdonck-de Leeuw IM. Study retention and attrition in a longitudinal cohort study including patient-reported outcomes, fieldwork and biobank samples: results of the Netherlands quality of life and Biomedical cohort study (NET-QUBIC) among 739 head and neck cancer patients and 262 informal caregivers. BMC Med Res Methodol. 2022 Jan 22;22(1):27. - publicatie openen
Verdonck-de Leeuw IM, Jansen F, Brakenhoff RH, Langendijk JA, Takes R, Terhaard CHJ, Baatenburg de Jong RJ, Smit JH, Leemans CR. Correction to: Advancing interdisciplinary research in head and neck cancer through a multicenter longitudinal prospective cohort study: the NETherlands QUality of life and BIomedical Cohort (NET-QUBIC) data warehouse and biobank. BMC Cancer. 2019 Oct 22;19(1):982. - publicatie openen