Introductie
In de periode na de behandeling krijgen voormalig kankerpatiënten regelmatig te maken met klachten, zoals vermoeidheid, die de kwaliteit van leven belemmeren. Om hen te helpen hiermee om te gaan is de Kanker Nazorg Wijzer ontwikkeld (Willems et al., 2015). De Kanker Nazorg Wijzer is een op zichzelf staande eHealth interventie gericht op het bevorderen van leefstijl en psychosociaal functioneren. Eerder onderzoek toonde aan dat eetgedrag en beweging onder deelnemers aanzienlijk verbeterde en dat klachten van depressie en vermoeidheid significant afnamen (Kanera et al., 2016, Willems et al., 2017). Sinds 2018 is de Kanker Nazorg Wijzer online beschikbaar voor patiënten. Echter blijkt de interventie niet het gewenste aantal patiënten te bereiken. Tevens bleek uit eerder onderzoek dat patiënten behalve een online interventie, ook behoefte hebben aan begeleiding bij herstel door een huisarts. Met dit onderzoek wordt daarom gezocht naar een manier om de Kanker Nazorg Wijzer aan te bieden in de huisartsenpraktijk door middel van een blended care interventie. Immers is in het Standpunt Oncologische Zorg van het Nederlands Huisartsen Genootschap besloten dat oncologische zorg kan worden belegd in de huisartsenpraktijk (NHG, 2015).
Doel studie
1) Het ontwikkelen van een blended care protocol voor de Kanker Nazorg Wijzer, geïntegreerd in de huisartsenpraktijk. 2) Het onderzoeken van de effectiviteit en kosteneffectiviteit van dit protocol. Primaire uitkomstmaten zijn veranderingen in leefstijl op het gebied van voeding, beweging, roken en alcohol inname. Secundaire uitkomstmaten zijn biomedische uitkomsten (biomarkers), en uitkomsten op angst, depressie en vermoeidheid. Kosteneffectiviteit zal worden bepaald aan de hand van gezondheid gerelateerde kosten met betrekking tot ziektelast, medische consumptie, ziektedagen, co-morbiditeit en QALY's. 3) Het in kaart brengen van de faciliterende factoren en barrières voor implementatie van dit protocol bij gebruikers, hulpverleners en andere stakeholders.
Vraagstelling/ hypotheses
De blended care interventie voor kankerherstelbegeleiding in de huisartsenpraktijk zal leiden tot een toename van adherentie aan richtlijnen voor een gezonde leefstijl (te weten voeding, beweging, roken en alcoholgebruik) bij voormalig kankerpatiënten ten opzichte van usual care.
Methode
Ter voorbereiding op de RCT werd een blended care protocol ontwikkeld in co-creatie met patiënten (N=16), huisartsen en praktijkondersteuners (N=16). Het co-creatie proces was verdeeld over drie cycli waarin individuele interviews werden afgenomen met de deelnemers. Tijdens interviews werd deelnemers in eerste instantie verzocht om mee te denken over de totstandkoming van het protocol. In latere cycli werd deelnemers gevraagd om het protocol te beoordelen op haalbaarheid om zo randvoorwaarden voor inpasbaarheid in de praktijk op te stellen. Na afloop van het co-creatietraject werd het protocol toegepast bij vier praktijken in een pilotstudie. Bevindingen uit de pilotstudie werden doorgevoerd in het protocol alvorens gestart werd met het RCT. Vanaf juni 2022 is het RCT van start gegaan. Doel is om in deze studie 40 huisartsenpraktijken te includeren. Per huisartsenpraktijk zullen 10-20 voormalig kankerpatiënten deelnemen aan het experiment. Praktijken worden gerandomiseerd in twee condities: interventiegroep of wachtlijst-controlegroep. Praktijken in de interventiegroep zullen hun patiënten begeleiden door middel van het blended care protocol. Hierbij krijgen patiënten 6 maanden toegang tot de online Kanker Nazorg Wijzer. Daarnaast worden zij begeleid door de huisarts of praktijkondersteuner tijdens twee korte consulten op de praktijk. Deelnemers in de wachtlijst-controlegroep ontvangen gedurende de looptijd van het onderzoek care as usual. Na de laatste meting worden de patiënten uit de controlegroep actief gestimuleerd om gebruik te maken van de online Kanker Nazorg Wijzer. In totaal zullen op drie meetmomenten (online) vragenlijsten worden afgenomen bij de patiënten, namelijk aan de start van de studie, na zes maanden en na 12 maanden. Tevens wordt na zes maanden een biomedische meting uitgevoerd op de praktijk om bloeddruk, bloedglucose en cholesterol te bepalen. Na zes en 12 maanden wordt nagegaan of deelnemers uit de interventiegroep aanzienlijke veranderingen laten zien op het gebied van leefstijl (voeding, beweging, roken en alcohol inname) ten opzicht van de controlegroep. Kosteneffectiviteit zal worden bepaald aan de hand van gezondheid gerelateerde kosten met betrekking tot ziektelast, medische consumptie, ziektedagen, co-morbiditeit en QALY's. Na afloop van de effectstudie zal een implementatieonderzoek worden uitgevoerd. Hierbij zullen patiënten, hulpverleners en andere stakeholders worden betrokken om faciliterende factoren en barrières voor grootschalig implementatie van de interventie te identificeren.
(Klinische) relevantie
Het aantal patiënten dat geneest van of leeft met kanker neemt gestaag toe. Extra aandacht is nodig voor het herstel van deze patiënten. De Kanker Nazorg Wijzer is reeds effectief gebleken in het verbeteren van leefstijl en psychosociaal functioneren bij voormalig kankerpatiënten (Kanera et al., 2016, Willems et al., 2017). Hiermee wordt het herstel aanzienlijk bevorderd. De interventie is gratis toegankelijk via kanker.nl maar is moeilijk vindbaar voor de doelgroep. Door het aanbieden van ondersteuning door een hulpverlener zullen mogelijk meer mensen gebruik maken van de Kanker Nazorg Wijzer en daar de voordelen van ondervinden. Zo komt uit thesis onderzoek van Jacobs, M. (2020) naar voren dat door de proactieve benadering van deelnemers het gebruik van de Kanker Nazorg Wijzer mogelijk intensiveert (men logt vaker in en bezoekt vaker een module). Dit onderzoek streeft ernaar de Kanker Nazorg Wijzer in de huisartsenpraktijk te integreren door middel van een blended care protocol waarin eHealth en persoonlijke begeleiding gecombineerd worden. Een effectstudie zal moeten uitwijzen of de blended care interventie (kosten)effectief is teneinde grootschalige implementatie van kanker nazorg in de huisartsenpraktijk te bevorderen.
Translatie/ implementatie
Het project wordt gedragen door een consortium bestaande uit verschillende belanghebbenden partijen in het (oncologisch) zorgveld. Aangesloten zijn IKNL, NFK, CZ en verschillende huisartsenpraktijken. Daarnaast zijn vanuit Universiteit Maastricht dr. Jelle Stoffers en Prof. dr. Silvia Evers vanwege hun expertise op respectievelijk huisartsengeneeskunde en kosteneffectiviteit. Vanuit Zuyderland Medisch Centrum is tevens oncoloog dr. Asijong Jie betrokken bij het onderzoek. Gedurende het project zal regelmatig overleg plaatsvinden met de consortiumleden om de verbinding met de praktijk te waarborgen en de juiste maatregelen te treffen voor succesvolle implementatie. In het laatste stadium van het onderzoek wordt een kwalitatieve implementatie uitgevoerd waarbij patiënten, huisartsen en praktijkondersteuners zullen worden betrokken, alsmede belangrijke stakeholders in het veld. Daarnaast wordt gedurende het onderzoek de samenwerking opgezocht met zorggroepen. Na afloop van het onderzoek zullen de resultaten via deze kanalen verspreid worden onder huisartsen in heel Nederland.
