Introductie
Kanker-gerelateerde vermoeidheid wordt gedefinieerd als ‘een verstorend, aanhoudend, subjectief gevoel van fysieke, emotionele, en/of cognitieve vermoeidheid die gerelateerd is aan kanker of de behandeling daarvan’. Het is één van de meest voorkomende en verstorende symptomen gerapporteerd door overlevenden van kanker en hangt samen met een verminderde kwaliteit van leven. Tot nu toe is er geen standaard behandeling voor deze klacht hoewel er verschillende interventies onderzocht zijn. Lichamelijke activiteit blijkt een groot effect te hebben op kanker gerelateerde vermoeidheid, maar is lastig uit te voeren voor patiënten die al vermoeid zijn. Een nieuwe en veelbelovende interventie is blootstelling aan wit licht. Deze therapie helpt om verstoring in het circadiane ritme te herstellen en heeft mogelijk effect op psychosociaal functioneren. Een eerdere pilot studie liet een groot effect zien voor het effect van licht op kanker gerelateerde vermoeidheid gecombineerd met minder depressieve klachten en een hogere slaapkwaliteit.
Doel studie
Het doel van deze gerandomiseerde studie is om het effect van blootstelling aan wit licht op vermoeidheid, slaap, en psychosociaal functioneren te vergelijken met blootstelling aan ander licht. Daarnaast wordt bekeken of dit effect wordt gemedieerd door veranderingen in het circadiane ritme.
Vraagstelling/ hypotheses
(1) Leidt blootstelling aan wit licht tot een verlaging van vermoeidheidsklachten bij 3-jaars overlevenden van (non-)Hodgkin lymfomen in vergelijking met blootstelling aan ander licht? (2) Heeft wit licht een effect op slaap en psychologische variabelen die geassocieerd zijn met vermoeidheid? (3) Beïnvloedt wit licht het circadiane ritme? (4) Wordt het effect van wit licht op vermoeidheid voorspeld door de mogelijke effecten op slaap, depressie, en verandering in circadiane ritme? (5) Zijn afwijkingen in biologische circadiaanse ritmes geassocieerd met kanker gerelateerde vermoeidheid? (6) Is de effectiviteit van lichttherapie geassocieerd met specifieke genetische profielen?
(Klinische) relevantie
Als de blootstelling aan wit licht effectief blijkt te zijn, zal er een relatief makkelijke interventie beschikbaar zijn voor de behandeling van een veel gerapporteerde en zeer verstorende klacht van overlevenden van kanker. Daarnaast zal er meer begrip komen over de werkende mechanismes van deze interventie.
Translatie/ implementatie
Bij bewezen effectiviteit zal deze interventie geïmplementeerd worden in alle klinieken waar deze patiëntengroep op controle komt (in totaal 23 BETER-klinieken verdeeld over heel Nederland).
Publicaties
Starreveld, D. E., Daniels, L. A., Valdimarsdottir, H. B., Redd, W. H., de Geus, J. L., Ancoli-Israel, S., ... & Bleiker, E. M. (2018). Light therapy as a treatment of cancer-related fatigue in (non-) Hodgkin lymphoma survivors (SPARKLE trial): study protocol of a multicenter randomized controlled trial. BMC cancer, 18(1), 880. Starreveld, DEJ, Habers, GEA, Valdimarsdottir, HB, Kessels R, Daniëls LA, van Leeuwen FE, and Bleiker EMA. Cancer-related fatigue in relation to chronotype and sleep quality in (non-) Hodgkin lymphoma survivors. Journal of Biological Rhythms 2021. - publicatie openen
Starreveld, D. E., Daniels, L. A., Kieffer, J. M., Valdimarsdottir, H. B., de Geus, J., Lanfermeijer, M., ... & Bleiker, E. (2021). Light therapy for cancer-related fatigue in (Non-) hodgkin lymphoma survivors: Results of a randomized controlled trial. Cancers, 13(19), 4948. - publicatie openen
Kieffer, JM, Starreveld, DEJ, Boekhout, A, and Bleiker EMA. A questionable factor structure of the multidimensional fatigue inventory in the general Dutch population. Journal of Clinical Epidemiology 2021. - publicatie openen
