Introductie
Door groei van het aantal mensen dat kanker overleeft zal er een antwoord moeten komen op de vraag wat de rol van de huisarts kan zijn in de (nazorg van) oncologie. Bijvoorbeeld ook bij de groeiende groep mannen die behandeld zijn voor gelokaliseerd prostaatkanker. De huisarts kan een meer integrale, gestructureerde rol spelen in de follow-up en nazorg van mannen behandeld voor prostaatkanker. Nazorg bij de huisarts biedt de patiënt de mogelijkheid om fysieke en psychosociale zorg dichtbij huis te ontvangen waarbij de huisarts de zorg ook op de langere termijn kan blijven bieden. Onderzoek bij borst- en colorectaal-kanker suggereert dat huisartsen veilig en (kosten-)effectief de follow-up en nazorg kunnen leveren. Echter, onderzoek naar de follow-up en nazorg van overlevenden van prostaatkanker bij de huisarts versus bij de specialist ontbreekt. Het NHG-standpunt Oncologische zorg in de huisartsenpraktijk stimuleert onderzoek naar de haalbaarheid van de overheveling van oncologische nazorg van de tweede naar de eerste lijn. Daarom onderzoeken wij de (kosten-)effectiviteit van de follow-up en nazorg na een behandeling van gelokaliseerd prostaatkanker bij de huisarts versus bij de specialist middels een gerandomiseerde studie genaamd PROSPEC – PROstate cancer follow-up care in Secondary and Primary hEalth Care.
Doel studie
Het doel van de PROSPEC studie is onderzoeken of de follow-up en nazorg van mannen behandeld voor gelokaliseerd prostaatkanker ook bij de huisarts kan plaatsvinden.
Vraagstelling/ hypotheses
Onze hypothese is dat huisartsen-nazorg even effectief is als specialisten-nazorg ten aanzien van (1) het aantal Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) controles per jaar; (2) de tijd tussen een stijgend PSA en besluitvorming voor het wel of niet behandelen van een recidief; (3) de behandeling van klachten en symptomen ten gevolge van de prostaatkankerbehandeling; (4) kwaliteit van leven en angst voor terugkeer van prostaatkanker; (5) continuïteit van zorg; en (6) zorgkosten.
Methode
Door middel van een multicenter, gerandomiseerde, non-inferioriteitsstudie vergelijken wij de follow-up en nazorg van patiënten die behandeld zijn voor gelokaliseerd prostaatkanker door het ziekenhuis (huidige zorg) met nazorg door de huisarts (interventie). De werving van patiënten vindt plaats tijdens het eerste follow-up consult bij de uroloog of radiotherapeut in 11 ziekenhuizen in Nederland. Door middel van een loting worden in totaal 390 patiënten in twee vergelijkbare groepen ingedeeld, namelijk, nazorg in het ziekenhuis (195 patiënten) en nazorg bij de huisarts (195 patiënten). Tenminste 24 maanden volgen we de deelnemers in het kader van het onderzoek. De primaire uitkomstmaat is het aantal PSA controles per jaar. Secundaire uitkomstmaten zijn de tijd tussen een stijgend PSA en de besluitvorming voor het wel of niet behandelen van een recidief, de behandeling van kanker gerelateerde klachten, kwaliteit van leven, angst voor terugkeer van kanker, continuïteit van zorg en de kosteneffectiviteit. De primaire en eerste secundaire uitkomstmaten worden gehaald uit het patiëntendossier en de overige secundaire uitkomstmaten worden verzameld middels gevalideerde vragenlijsten. Daarnaast voeren we een procesevaluatie uit waarbij we deelnemende patiënten, huisartsen en specialisten interviewen. We verwachten de eerste resultaten van deze door het KWF Kankerbestrijding gefinancierde studie in 2023.
(Klinische) relevantie
Verschillende instanties, zoals de ProstaatKankerStichting.nl, patiëntenorganisaties en artsen, pleiten ervoor dat de huisarts meer betrokken wordt bij patiënten die behandeld zijn voor kanker. Nazorg door de huisarts zorgt ervoor dat patiënten in hun eigen omgeving worden opgevangen waarbij de huisarts de zorg ook op de langere termijn kan blijven bieden. Aangezien deze populatie over het algemeen ouder is, is de huisarts, die ruime ervaring heeft met verschillende chronische ziekten, wellicht beter geplaatst om de gezondheid en de zorgbehoeften van overlevenden van prostaatkanker te monitoren, inclusief het managen van meerdere gezondheidsproblemen.
Translatie/ implementatie
Wanneer huisartsennazorg voor overlevenden van prostaatkanker (kosten)effectief blijkt, kan door middel van onder andere de procesevaluatie gekeken worden naar een implementatie van deze zorg in de praktijk.
Publicaties
Wollersheim, B. M., van Asselt, K. M., van der Poel, H. G., van Weert, H., Hauptmann, M., Retèl, V. P., Aaronson, N. K., van de Poll-Franse, L. V., & Boekhout, A. H. (2020). Design of the PROstate cancer follow-up care in Secondary and Primary hEalth Care study (PROSPEC): a randomized controlled trial to evaluate the effectiveness of primary care-based follow-up of localized prostate cancer survivors. BMC cancer, 20(1), 635. https://doi.org/10.1186/s12885-020-07112-9
