Introductie
Kanker gerelateerde vermoeidheid is één van de meest gerapporteerde en ernstige problemen na het afronden van de behandeling voor dikkedarm- of rectumkanker. Naar schatting kampt veertig procent van de mensen die de behandeling voor dikkedarm- of rectumkanker heeft afgerond met kanker gerelateerde vermoeidheid. Deze vermoeidheid is niet makkelijk op te lossen door meer te slapen en te rusten. Het heeft een groot effect op de kwaliteit van leven. Dit kan bijvoorbeeld zijn op sociaal, werk of emotioneel gebied. De literatuur suggereert dat leefstijlverandering op het gebied van voeding en beweging kan helpen om de vermoeidheid te verminderen. Ook kan volgens de literatuur het helpen om de richtlijnen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds te volgen om de vermoeidheid te verminderen.
Doel studie
We onderzoeken of kanker gerelateerde vermoeidheid te verminderen is, door middel van een leefstijlinterventie, bij mensen die 6 maanden tot 5 jaar geleden de behandeling voor stadium I-III dikkedarm- of rectumkanker hebben afgerond.
Vraagstelling/ hypotheses
We onderzoeken of de vermoeidheid in de interventiegroep verminderd is, door de leefstijlcoaching en bijbehorende gedragsverandering, ten opzichte van het begin van de studie en de controlegroep.
Methode
De interventie heeft twee armen: een interventiegroep en een controlegroep. De interventiegroep volgt zes maanden lang een leefstijlprogramma. De deelnemers in deze groep krijgen begeleiding van een leefstijlcoach. Met haar hulp gaan ze aan de slag gaan met gezond(er) eten en (meer) bewegen. De kankerpreventie richtlijnen op het gebied van voeding en bewegen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds zijn hierbij leidend. Het leefstijlprogramma kunnen deelnemers vanuit huis volgen. De leefstijlcoach komt een aantal keer bij de deelnemers thuis langs en spreekt de deelnemers tussendoor via de telefoon of Microsoft Teams. In de interventie maken we gebruik van gedragsveranderingstechnieken die worden ingezet op specifieke factoren onderliggend aan gedrag. Voorbeelden van zulke factoren, ook wel determinanten genoemd, zijn ‘kennis’, ‘motivatie’ en ‘sociale invloed’. De interventie wordt voor elke deelnemer gepersonaliseerd met betrekking tot het aanpakken van specifieke richtlijnen en onderliggende gedragsdeterminanten en de daar bijhorende gedragsveranderingstechnieken. De controlegroep doet alleen mee met de metingen en krijgt na afloop van de zes maanden een lichtere versie van het leefstijlprogramma aangeboden. Beide groepen ondergaan metingen aan het begin, midden, einde en zes maanden na afloop van de interventieperiode. De primaire uitkomstmaat is vermoeidheid. Secundaire uitkomstmaten zijn opvolging van de richtlijnen (gewicht, voeding en bewegen), kwaliteit van leven, fysieke prestatie (o.a. kracht, flexibiliteit en balans), slaap duur en kwaliteit, mentale gezondheid, darmkanker gerelateerde problemen, spierkwaliteit, anemie, gedragsverandering, darm microbiota, bloeddruk, eetgewoonten en kosteneffectiviteit.
(Klinische) relevantie
We hopen aan te tonen dat leefstijlcoaching helpt om leefstijl te veranderen en daardoor vermoeidheid te verminderen bij mensen die 6 maanden tot 5 jaar geleden de behandeling voor stadium I-III dikkedarm- of rectumkanker hebben afgerond. We hopen dat hun kwaliteit van leven daardoor weer kan worden verbeterd. Ook hopen we dat ons onderzoek kan bijdragen aan het verbeteren van de nazorg bij kanker.
Translatie/ implementatie
Binnen het onderzoek doen wij interviews met deelnemers over hun ervaringen met het leefstijlprogramma. Wij hopen hier waardevolle informatie uit te halen om het leefstijlprogramma te verbeteren. Ook doen wij een kosteneffectiviteitanalyse om te kijken of het leefstijlprogramma goed uit kan in relatie tot de gezondheidswinst die het hopelijk oplevert. Uiteindelijk willen we richting implementatie in de zorg gaan door handvaten te bieden aan (zorg)professionals om aandacht voor leefstijl in te bedden in de nazorg voor ex-kankerpatiënten die kampen met vermoeidheid.
Publicaties
Bower, J. E. (2014). Cancer-related fatigue—mechanisms, risk factors, and treatments. Nature reviews Clinical oncology, 11(10), 597-609. - publicatie openen
Mitchell, S. A. (2010). Cancer-related fatigue: state of the science. PM&R, 2(5), 364-383.
- publicatie openen
Aapro, M., Scotte, F., Bouillet, T., Currow, D., & Vigano, A. (2017). A practical approach to fatigue management in colorectal cancer. Clinical colorectal cancer, 16(4), 275-285. - publicatie openen
Breedveld-Peters, J. J., Koole, J. L., Müller-Schulte, E., van der Linden, B. W., Windhausen, C., Bours, M. J., ... & Weijenberg, M. P. (2018). Colorectal cancers survivors’ adherence to lifestyle recommendations and cross-sectional associations with health-related quality of life. British Journal of Nutrition, 120(2), 188-197. - publicatie openen
van Veen, M. R., Mols, F., Bours, M. J., Weijenberg, M. P., Kampman, E., & Beijer, S. (2019). Adherence to the World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research recommendations for cancer prevention is associated with better health–related quality of life among long-term colorectal cancer survivors: results of the PROFILES registry. Supportive Care in Cancer, 27(12), 4565-4574. - publicatie openen
Wesselink, E., van Baar, H., van Zutphen, M., Tibosch, M., Kouwenhoven, E. A., Keulen, E. T., ... & Winkels, R. M. (2020). Inflammation is a mediating factor in the association between lifestyle and fatigue in colorectal cancer patients. Cancers, 12(12), 3701. - publicatie openen
