Introductie
Door nieuwe ontwikkelingen op het gebied van systemische behandelingen voor kanker in de laatste decennia (zoals targeted therapie, immunotherapie) leven patiënten met een gevorderde vorm van kanker soms langer dan verwacht. Dit heeft impact op het psychosociaal welzijn. Het geeft patiënten hoop, maar er kan ook onzekerheid of angst optreden voor het moment dat de behandeling niet meer effectief is en er ziekteprogressie optreedt. Echter is op dit moment weinig onderzoek gedaan naar de psychosociale factoren waaronder de begrippen onzekerheid en angst voor progressie bij de groeiende groep patiënten met gevorderde kanker die blijvende systemische behandelingen en controles nodig hebben.
Doel studie
Het doel van dit onderzoek is om psychosociale factoren waaronder het begrip angst voor progressie te onderzoeken bij patiënten met gevorderde kanker die blijvend systemisch behandeld worden. Door angst voor progressie te onderzoeken, verwachten we in staat te zijn om die mensen te detecteren die ernstig last hebben van angst voor progressie en in kaart te brengen welke factoren van de persoon zelf of in de omgeving bijdragen aan deze angst.
Vraagstelling/ hypotheses
Welke psychosociale aspecten, waaronder angst voor progressie, spelen een rol bij patiënten met gevorderde kanker die daarvoor blijvende systemische behandeling en controles nodig hebben?
Methode
De studie zal uit drie delen bestaan: 1) Onderzoeken van kenmerken van angst voor progressie. Hiervoor worden semi-gestructureerde interviews gehouden met patiënten, hun partners, en verschillende zorgverleners zoals psychologen, artsen en huisartsen. In samenwerking met psychologen met ervaring in het behandelen van oncologische patiënten wordt vervolgens een klinisch-diagnostisch interview ontwikkeld voor het detecteren van een hoge mate van angst.
2) Longitudinale observationele studie waarbij 130 patiënten gedurende een jaar gevolgd worden middels vragenlijsten. Het doel is het onderzoeken van de prevalentie en het beloop van angst voor progressie.
3) In het derde deel wordt het begrip angst voor progressie benaderd vanuit een ecologisch perspectief (observationele participatie). Individuele patiënten worden door de onderzoeker gevolgd (observaties) in de week voor, direct na, en in de week na medische controles of beeldvormend onderzoek.
Naast deze studieonderdelen wordt een scoping review uitgevoerd om inzicht te krijgen in beschikbare literatuur over angst voor progressie en psychosociale aspecten waar patiënten met gevorderde kanker en blijvende systemische behandeling mee te maken krijgen.
(Klinische) relevantie
Onderzoek naar angst voor progressie richt zich met name op de groep curatieve patiënten, hoewel er een groeiende groep patiënten met gevorderde kanker is die baat heeft bij de snelle ontwikkelingen op het gebied van systemische behandelingen voor kanker in de laatste decennia. Om deze patiënten zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen op psychosociaal vlak tijdens een soms langdurig behandeltraject, dient het concept angst voor progressie bij deze patiëntengroep onderzocht te worden. Op basis van deze resultaten kan vervolgens passende psychosociale zorg ontwikkeld en aangeboden worden.
Translatie/ implementatie
De opgedane kennis in dit onderzoek zal verspreid worden door middel van wetenschappelijke publicaties, en het presenteren van onderzoeksresultaten via verschillende gremia waaronder congressen en relevante bijeenkomsten op lokaal, nationaal en internationaal niveau op het gebied van oncologie en psychologie. Tevens resulteert dit onderzoek in een proefschrift.
Publicaties
Kolsteren EEM, Deuning-Smit E, Prins JB, et al. (2021). Psychological aspects in patients with advanced cancer receiving lifelong systemic treatment: protocol for a scoping review. BMJ Open 2021;11:e042404. doi: 10.1136/bmjopen-2020-042404
