Introductie
Het belang van gedeelde besluitvorming wordt wereldwijd toenemend erkend, ook in de oncologie. Wanneer patiënten samen met hun arts over hun zorg beslissen leidt dit naar verwachting tot positievere zorgbeleving, minder overbehandeling en betere uitkomsten. Empirische bevindingen laten echter geringe overeenstemming zien tussen bestaande observatie instrumenten en vragenlijsten die gedeelde besluitvorming beogen te meten. Ideeën over wat gedeelde besluitvorming inhoudt verschillen aanmerkelijk tussen patiënten, artsen en observatoren en een valide meetinstrument ontbreekt. Onderzoek tot nu toe is veelal in de huisartsenpraktijk uitgevoerd. De instrumenten dekken niet alle relevante aspecten voor de oncologie en de validiteit voor de oncologie is onbekend. Deze beperkingen dienen dringend te worden aangepakt om gedeelde besluitvorming in de oncologie beter te kunnen onderzoeken.
Doel studie
Het doel van deze studie is om 1) het concept gedeelde besluitvorming te verhelderen voor de oncologie, 2) gedeelde besluitvorming te operationaliseren en een zo kort mogelijke patiënt- en een arts vragenlijst te ontwikkelen om het vóórkomen van gedeelde besluitvorming te meten, 3) de acceptatie en (test-hertest) betrouwbaarheid van de vragenlijsten te evalueren, de validiteit van de vragenlijsten te testen en de vragenlijst definitief te maken.
Vraagstelling/ hypotheses
1) Wat is gedeelde besluitvorming binnen de oncologie volgens artsen, verpleegkundigen, patiënten, ziektevrije patiënten, mensen uit de algemene bevolking en deskundigen?
2) Met welke vragen kan het concept worden gemeten?
3) Wat zijn de psychometrische kenmerken van een nieuw ontwikkelde vragenlijst om gedeelde besluitvorming binnen de oncologie te meten, bestaande uit een versie voor patiënten en een versie voor artsen?
(Klinische) relevantie
De resultaten van deze studie zullen inzicht bieden in wat gedeelde besluitvorming betekent voor met name patiënten met kanker en de artsen die hen behandelen. De beoogde meetinstrumenten zullen zo goed mogelijk de belangrijkste aspecten van gedeelde besluitvorming meten op een manier –korte vragenlijsten – die goed toepasbaar is voor onderzoek. Op deze wijze kan beter inzicht worden verkregen in de mate waarin gedeelde besluitvorming daadwerkelijk voorkomt.
Translatie/ implementatie
De gevalideerde vragenlijsten voor arts en patiënt zullen gebruikt kunnen worden in zowel de praktijk (voor kwaliteitsmeting bijvoorbeeld) als in onderzoek. Wanneer er beter zicht is op de mate waarin gedeelde besluitvorming daadwerkelijk voorkomt in de kliniek, kan dit aanknopingspunten bieden om interventies in te zetten dan wel nieuwe interventies te ontwikkelen om gedeelde besluitvorming verder te bevorderen.
Publicaties
Gärtner, F.R., Bomhof-Roordink, H., Smith, I.P., Scholl, I., Stiggelbout, A.M., Pieterse, A.H. (2018). The quality of instruments to assess the process of shared decision making: A systematic review. PLoS One, 13(2), e0191747. - publicatie openen
Bomhof-Roordink, H., Fischer, M.J., van Duijn-Bakker, N., Baas-Thijssen, M.C., van der Weijden, T., Stiggelbout, A.M., Pieterse, A.H. (2019). Shared decision making in oncology: A model based on patients', health care professionals', and researchers' views. Psycho-Oncology, 28(1), 139-146. - publicatie openen
Bomhof-Roordink, H., Gärtner, F.R., Stiggelbout, A.M., Pieterse, A.H. (2019) Key components of shared decision making models: a systematic review. BMJ Open, 9(12), e031763. - publicatie openen
Bomhof-Roordink, H., Gärtner, F.R., van Duijn-Bakker, N., van der Weijden, T., Stiggelbout, A.M., Pieterse, A.H. (2020). Measuring shared decision making in oncology: Development and first testing of the iSHAREpatient and iSHAREphysician questionnaires. Health Expectations, 23(2), 496-508. - publicatie openen
Bomhof-Roordink, H., Stiggelbout, A.M., Gärtner, F.R., Portielje, J.E.A., de Kroon, C.D., Peeters, K.C.M.J., Neelis, K.J., Dekker, J.W.T., van der Weijden, T., Pieterse, A.H.; iSHARE Study group (2021). Patient and physician shared decision-making behaviors in oncology: Evidence on adequate measurement properties of the iSHARE questionnaires. Patient Education & Counseling, Epub ahead of print. - publicatie openen
