Introductie
Alvleesklierkanker (pancreas carcinoom) is een ernstige vorm van kanker met meestal een slechte prognose (de gemiddelde overlevingsduur na diagnose is 6 maanden). Een familiegeschiedenis van alvleesklierkanker is de belangrijkste risicofactor voor deze aandoening. Om alvleesklierkanker in een vroeg stadium te ontdekken loopt sind 2008 een studie waarin alle mensen met een verhoogd risico worden uitgenodigd voor een jaarlijkse controle met een endo-echografie (EUS) en een MRI. Het is nu nog niet bekend of deze screening effectief is en leidt tot een langere overleving. De effectiviteit van deze screening is onder andere afhankelijk
van de deelnamegraad aan het screeningsprogramma, en de psychosociale problemen van de mensen die in aanmerking komen voor alvleeskliercontroles.
Doel studie
Het doel van de studie is het evalueren van de effectiviteit van het screeningsprogramma in het opsporen van een tumor in een vroeg en behandelbaar stadium. Een belangrijk aspect van de effectiviteit is de herhaalde participatie in het screeningsprogramma. Deze ‘uptake’, en de psychosociale en fysieke belasting, worden met deze studie in kaart gebracht. De resultaten zullen helpen bij het verbeteren van zowel de medische als de psychosociale zorg bij mensen met en verhoogd risico op alvleesklierkanker
Vraagstelling/ hypotheses
1 In hoeverre wordt er gebruik gemaakt van het aanbod van screening op alvleesklierkanker, en wat zijn de kenmerken van de mensen die (niet) op het aanbod ingaan?
2 Wat zijn de voor- en nadelen van een alvleesklier screenings programma, en wat zijn de ervaringen met EUS en MRI;
3 In hoeverre maken mensen zich extra zorgen over alvleesklierkanker, en veranderen deze zorgen door de screening?;
4 Welke psychosociale- en medische variabelen verklaren verandering in distress?
(Klinische) relevantie
Als het screeningsprogramma effectief is bij het verbeteren van de overlevingsduur door het vroegtijdig opsporen en behandelen van alveesklierkanker, dan is het van groot belang te weten in hoeverre mensen daadwerkelijk deelnemen aan een dergelijke screening, hoe belastend het is, en in hoeverre vervolgafspraken worden nagekomen. De resultaten zullen helpen bij het verbeteren van zowel de medische als de psychosociale zorg bij mensen met en verhoogd risico op alvleesklierkanker.
Translatie/ implementatie
Indien het alvleeskliersurveillance programma effectief is in het vroegtijdig opsporen van tumoren, en de psychosociale een fysieke belasting aanvaardbaar is, kan het surveillance programma worden aangeboden als standaard zorg in de klinische praktijk.
Publicaties
Harinck F. et al. Feasibility of a pancreatic cancer surveillance 12.4 GENETICA
program from a psychological point of view. Genetics in Medicine 2011, 13 (12): 1015-1024 Konings ICA, Sidharta GN, Harinck F, Aalfs CM, Poley JW, Kieffer JM, Kuenen MA, Smets EMA, Wagner A, Hooft JE van, Rens A van, Fockens P, Bruno MJ, Bleiker EMA. Repeated participation in pancreatic cancer surveillance by high-risk individuals imposes low psychological burden. PsychoOncology 2016 Aug;25(8):971-978 Konings ICA, Harinck F, Kuenen MA, Sidharta GN, Kieffer JM, Aalfs CM, Poley JW, Smets EMA, Wagner A, Rens A van, Vleggaar FP, Ausems MGEM, Fockens P, Hooft JE van, Bruno MJ and Bleiker EMA. Factors Associated with Cancer Worries in Individuals Participating in Annual Pancreatic Cancer Surveillance, Familial Cancer, 2017, 16: 143-151.