‘De valkuil van de witte jas’

Meteen bij de opening van het interview met Wilmy Bos, verpleegkundig specialist, en Linde Bögemann, medisch maatschappelijk werker, zegt Wilmy: “Ik heb Linde’s nodig!”.

De witte jas kan, volgens Wilmy, een valkuil zijn in de oncologische zorg. Die jas laat je als het ware kijken naar de patiënt vanuit het medisch blikveld. De patiënt verwacht dit min of meer ook: hoe zijn de bloedwaarden, kan de kuur doorgaan?
Wilmy wil een patiënt bij het allereerste contact leren kennen. Zij benadert de oncologische zorgverlening op een holistische manier. Om die zorg persoonsgericht te kunnen verlenen is zij oprecht benieuwd naar wie deze mens is. Hoe zag hun leven eruit voordat kanker het leven ruw verstoorde? En hoe weerbaar zijn zij? Want de boodschap ‘u heeft kanker’ kan een mens kwetsbaar maken.
Wilmy wil ook inzicht hebben in welk sociaal netwerk de patiënt heeft. Zij heeft al deze informatie nodig om als verpleegkundig specialist nabij de patiënt te kunnen zijn en passend te anticiperen op alle medische en psychosociale zorgbehoeftes van deze unieke mens met kanker.

Wilmy ontdekte dat zij dit niet alleen kan. Zij besefte dat een ‘mens met een tumor’ het beste af is als de oncologische verpleegkundige expertise gecombineerd wordt met de psychosociale oncologische kennis, die Linde bezit als medisch maatschappelijk werker.
Daarom nodigt Wilmy, na haar intake, de patiënt soms uit om kennis te maken met Linde. Om pro-actief en laagdrempelig een korte lijn uit te zetten en Linde op maat te laten beoordelen wat nodig is.

Linde geeft aan ‘hoe meer we de patiënt vroegtijdig in kaart hebben, hoe beter het is’. Want als de expertise van Linde ineens nodig blijkt te zijn of intensiever moet worden, dan is er al een band opgebouwd. Deze werkwijze schept ook vertrouwen bij de patiënt.
Bij een jonge vrouw met borstkanker bijvoorbeeld, was de complexe behandeling extra uitdagend door meerdere levensgebeurtenissen bij de diagnose. Ze had veel medische en psychosociale vragen. Wilmy en Linde besloten na multidisciplinair overleg de patiënt intensiever te begeleiden. Ze stemden af over de gevolgen van de behandelingen voor welzijn en levenskwaliteit, en bekeken mogelijkheden om de levenskwaliteit te verbeteren indien nodig.

Door die eendrachtige samenwerking en met een extra consult bij de internist-oncoloog, voelde de patiënt zich herkend in al haar vragen. Het gaf haar vertrouwen dat Linde haar regelmatig na een consult bij Wilmy sprak om met haar te verkennen wat haar kracht zou kunnen geven, welke voeding of aanvullende zorg als yoga of acupunctuur haar zouden kunnen helpen om de behandelingen te doorstaan. Het is belangrijk om stil te staan bij mentale veerkracht en wat kan helpen deze te vergroten. Toen de antihormoontherapie depressieve klachten veroorzaakte, werkte ze samen met een medisch psycholoog en betrok ze haar steunsysteem van familie, vrienden en collega’s. Het vertrouwen groeide doordat de patiënt merkte dat Linde goed voorbereid was, haar notities had gelezen en open was over de samenwerking met Wilmy en andere teamleden.

Wilmy en Linde ervaren dat patiënten veel op eigen kracht kunnen. Kort na de diagnose kunnen zij nog wat ontredderd zijn. Maar na een periode van enkele weken herstelt het evenwicht en leven zij ‘van kuur naar kuur’. De rest komt later. En dat later komt ook. Dan is het waardevol dat de patiënt erop kan vertrouwen dat er een team om hen heen staat die hen kent. Om zo in te kunnen schatten of en wanneer de patiënt ondersteuning nodig heeft.

Deze integrale zorgverlening is zinvol voor de patiënt en effectief en efficiënt voor de zorg en zorgprofessionals. Wilmy zegt tot slot: ‘Je zou een patiënt te kort doen als er geen maatschappelijk werk zou zijn. In de 20 minuten die ik heb, bespreek ik de behandelingen en uitslagen met de patiënt. We doen de patiënt te kort als we ons alleen daarop richten, terwijl we de behandelgevolgen voor diens leven goed beseffen. Daarom is het zo fijn dat er op maat gesprekken zijn met medisch maatschappelijk werk. Linde bespreekt kwaliteit van leven op alle levensgebieden met de patiënt en zorgt op die manier dat de zorg continueert en een geheel wordt om die mens met kanker heen.

Noot:
Wilmy Bos is verpleegkundig specialist bij het Radboudumc, Nijmegen.
Linde Bögemann is medisch maatschappelijk werker bij het Radboudumc, Nijmegen.
Dr. Eveliene Manten-Horst is directeur bij het Nationaal AYA Zorgnetwerk.

Wilt u een bijdrage leveren door met uw team geinterviewd te worden door haar over integrale zorgverlening?
Neem dan contact op met redactie@nvpo.nl of e.manten-ayanationaal@iknl.nl